Is er op rechts nog enig ethisch besef? De spreekbuis van rechts Nederland en zelfverklaard hoeder van normen en waarden, de Telegraaf, ging deze week 3 pagina’s rancuneus tekeer over het zoontje van Femke Halsema. Met een nepwapen op zak wat brandblussers leegspuiten op een verlaten woonboot werd door VPRO-zomergast Van den Heuvel in chocoladeletters beschreven als een gewapende inbraak. De kinderen van de Telegraaf-journalisten en -lezers doen wel ergere dingen, dat hoort volgens hen bij het opgroeien tot #metoo-macho, maar nu heeft zo’n gutmensch ook een dergelijk kind, hoera. Het nepwapen is overigens dankzij de politieke vrienden van de Telegraaf sinds 2014 legaal, je mag je er alleen niet mee in het openbaar vertonen. Hoe ethisch is het om een kind van 15 als een zware crimineel af te schilderen puur uit rancune.
De hoofdredacteur van Quote, graaf Sander Schimmelpenninck, is zeker geen linkse jongen, maar hij omschreef de rechtse kant van Nederland als egoïsten. Bij een oud feodaal geslacht hebben ze tenminste nog enig ethisch besef.

Er is één sector waar je zou verwachten dat ethiek een rol speelt, de farmaceutische industrie. Maar die sector is juist één van de meest winstgevende, samen met de wapenindustrie. Winst gaat daar voor alles. Dat was ooit anders. In de 19e eeuw was het onethisch om voor medicijnen patent aan te vragen. De medicus die iets had gevonden om een ziekte te genezen vond dat iedereen dat middel moest kunnen maken zodat iedereen geholpen kon worden. Maar de cowboys kwamen ook deze sector binnen en vergaarden patenten en concurreerden alle ethische farmaceuten kapot. En zo gaat het overal. De bioboer die alles netjes doet wordt door de overheid het hardst gepakt bij maatregelen om de veestapel te verkleinen, terwijl hij niet de veroorzaker van die te grote veestapel is. En zijn niet-biologische concurrent plakt ongestraft een biosticker op zijn niet-biologische product. Ook Carla Schouten weet niet hoe zij aan deze onrechtvaardige praktijken een einde kan maken. Rechts heeft de controle en regels grotendeels afgeschaft, het gevolg is criminalisering van ons hele land.

In de Paarse jaren 90 deed Minister van Financiën Gerrit Zalm een greep in de pensioenpot van het ABP, er zat volgens hem veel te veel in, in elk geval veel meer dan nodig. Zo’n 15 miljard euro haalde hij eruit. Nu, ruim 20 jaar later is er een pensioenakkoord gesloten waarbij de leeftijdsgrens wat langzamer wordt opgeschoven dan Rutte van plan was. Dat pensioenakkoord was noodzakelijk want volgens Rutte en zijn vrinden is ons pensioenstelsel zonder de versobering van dat akkoord onhoudbaar. Jammer dat hij er niet bij zei dat Gerrit Zalm, die altijd als fantastisch minister werd opgehemeld, het indertijd blijkbaar bij het verkeerde eind had. Maar had Zalm het wel bij het verkeerde eind?

Door het oprekken van de pensioengrens wordt er flink bespaard. En hoewel Den Haag doorgaans niet zo van de lange termijnplanning is, lijkt dat juist hier wel te zijn gebeurd. Want binnen een paar decennia zullen de babyboomers aan hun maximale leeftijd zitten en doen crematoria en begrafenisondernemers gouden zaken.
Eerst is daar de lage rekenrente. Geld is op dit moment gratis, wie het op de bank zet moet er zelfs voor betalen, een schitterende zaak voor de beleggingswereld. De rekenrente voor pensioenen is handig aan die rentekoers gelinkt. Maar in werkelijkheid staat het geld van de pensioenfondsen niet bij de ABNAmro op een spaarrekening, maar is dat geld belegd en brengt een behoorlijk bedrag aan rendement op. De pensioenkassen puilen uit terwijl de lage rekenrente dwingt om pensioenen laag te houden of te korten. Na het vertrek van de babyboomers zullen die kassen helemaal uitpuilen en zal de dan zittende Gerrit Zalm wederom een flinke miljardengreep in die potten doen.

In de ratrace van prestatie en hard werken telt elke seconde. Hoe prachtig werkte het roken in de tijden dat het normaal was om ook tijdens je werk te roken, zelfs als leraar voor de klas. Even een time-out nemen door een shagje te draaien gaf je de kans om aan de constante druk te ontsnappen. Het zorgde er tegelijk voor dat je niet in een burn-out belandde en dat je niet losbarstte tegen je baas wanneer die zich weer eens ongehoord denigrerend over je uitliet. Voor de aow is de roker een goedkope, velen halen de 66 niet.

Hetzelfde ontsnappingsmechanisme zie je bij mensen die zich laten verleiden door populisten. In deze wereld vol onzekerheden waar je verteld is dat je alles kunt worden als je maar wilt, is het prachtig dat je, wanneer het jou niet is gelukt ook al ben je wit, toch kunt ontsnappen aan het stigma van loser door deel uit te maken van de groep “echte Nederlanders” (zie ook het vorige stukje op deze site). De populisten, vroeger fascisten genoemd, geven je deze ontsnapping met hun boreale wereld waar jij ineens een gewaardeerd lid van mag zijn. En nu ben je “wij” en “wij” zijn de “echte Nederlanders” die van hun tradities houden, die de ware VOC-mentaliteit bezitten en die het volkslied willen zingen. Maar die ook bedreigd worden door al die vluchtelingen die natuurlijk geen vluchtelingen maar gelukszoekers zijn, klaar om onze boreale vrouwen te verkrachten. En door de islamieten die onze joods-christelijke cultuur komen vernietigen. En door activisten die ons van onze zwarte piet willen beroven. En het is allemaal de schuld van die linksen en zelfs van de middenpartijen met hun willkommenskultur.

Maar als de vluchtelingen, islamieten en de linksen allemaal net als in de Duitse jaren 30 zijn opgepakt, wie neemt dan de plaats in van hen? Wie wordt dan de pispaal van de populisten? De ontsnapping aan het loserschap via het populisme is net zo dodelijk als de ontsnapping via het roken.

Paul Verhaeghe (hoogleraar klinische psychologie en psychoanalyse aan de universiteit van Gent) schreef een stuk over identiteit voor het Brainwashfestival in Amsterdam. Hij geeft zijn verklaring voor de populariteit van (extreem-)rechts bij een deel van de mensen die er in deze harde neoliberale maatschappij het slechtst vanaf zijn. Als zij geloven dat je het moet maken in de maatschappij, hun eigenwaarde daaraan ontlenen en het hen niet lukt, dan verliezen zij eigenwaarde. Het rechtse populisme geeft hen eigenwaarde terug met de nadruk op de ware Fin, Zweed, Brit of Nederlander. Hoe misplaatst ook, het werkt wel. Verhaeghe sluit af met:

“Als je die groep(mensen die het gevoel hebben dat ze mislukken) iets aanreikt dan geeft dat hen een gevoel van waarde terug. Een groepsgevoel maakt dat sterker. Als je jezelf kan profileren als “de echte Nederlander” waarmee je je kan afzetten tegen “allen die dreigen binnen te komen” en die “onze normen en waarden komen verstieren”, betekent dat even kunnen ontsnappen aan het gevoel niets waard te zijn. Zo creëren we een nieuw groepsgevoel. Maar daar hoeft de nadruk niet op te liggen. De grote kracht van identiteitsvorming in deze tijd is dat wij nu zelf kunnen kiezen tot welke groep wij willen horen, en tussen identiteiten kunnen bewegen.”

Waar de welvaart stijgt daalt het geboortecijfer. Mensen willen alleen veel kinderen als zij denken dat dat nodig is voor hun oudedagvoorziening, met een goed gevulde portemonnee of een fatsoenlijke aow valt dat argument dus weg. De boreale wereld ziet het geboortecijfer dalen van hun kaste, de witte welvarende mens. De uitgebuite mensen elders in de wereld zien kinderen als overlevingsnoodzaak. En onder de eigen bevolking zien degenen onder aan de ladder kinderen ook nog steeds als noodzaak. De overheid treedt aldoor verder terug en veel vertrouwen in de toekomst is er zeker niet, aan de aow wordt immers doorlopend gemorreld.

Nogal wat borealen zijn bang geworden een minderheid in “eigen” land te worden. Thierry Baudet is zo bang dat hij wil dat de boreale vrouwen net als in het derde rijk broedmachines worden om het ongelijke geboortecijfer “recht” te trekken. Sommige ideologische vrinden van Baudet kiezen een wat hardere lijn, het wapen. In Amerika zijn wapens vrij verkrijgbaar en is de stap naar slachtpartijen navenant klein. Hier hebben wij nog geen vrije handel in wapens. Maar voor Tristan van der Vlis was het geen probleem om als rechtsextremist lid te worden van een schietclub om zo legaal aan wapens te komen en 6 mensen in een Alphen aan de Rijns winkelcentrum dood te schieten. Uiteraard werd zijn daad geweten aan zijn verwarde geest en niet aan zijn rechtse denkbeelden. Zo werd ook de christenextremist die Els Borst vermoordde een verwarde man genoemd.

Hij had zo graag Christine Lagarde willen opvolgen bij het IMF, maar zijn eigen gebrek aan diplomatie deed zijn ambitie de das om. Nederlanders zijn berucht vanwege hun botte en grove manier van doen. Hier wordt dat direct of eerlijk genoemd, maar in het buitenland vindt men dat hoogst onbeschaafd.
Dijsselbloem vond het een paar jaar geleden als voorzitter van de Eurogroep nodig om naast het opleggen van zware bezuinigingen aan Griekenland erop te wijzen dat het hun eigen schuld was, omdat zij hun geld aan drank en vrouwen hadden opgemaakt. De opmerking sloeg ook op Italië, Spanje en Portugal en zelfs Frankrijk mocht zich aangesproken voelen. Met de ambitie om internationaal een topfunctie te bemachtigen was dit niet een beetje, maar oliedom. Gisteravond vond de afrekening plaats.

Het IMF is opgericht aan het eind van de Tweede Wereldoorlog met de bedoeling om te zorgen voor een soepele manier van zaken doen, voor de Amerikanen, want die kwamen als overwinnaar uit de oorlog. De Europese macht over de wereld met al de grondstoffen uit haar koloniën was gebroken en dat vroeg om nieuwe financiële wegen. Het IMF ging garant staan voor leningen aan landen waar de Amerikanen en andere aangesloten landen handel mee dreven. In de praktijk verstrekten banken leningen aan arme landen om daar (Amerikaanse) producten mee te kopen. Dat die landen niet kredietwaardig waren was geen probleem, immers het IMF betaalde wel als het land in gebreke bleef. Zo is het bij de recente Griekse crisis ook gegaan. Het drama van deze handelswijze zit hem in hetgeen het IMF vervolgens doet. Na het betalen van de bankschulden dwingt het IMF die landen tot bezuinigingen op met name het sociale terrein, zorg en onderwijs. Pakistan moest zo haar gratis onderwijs afschaffen (maar moest wel doorgaan met de aankoop van Amerikaans wapentuig!). Vanuit Saudi-Arabië werden daarop ultra orthodoxe islamitische schooltjes gefinancierd. Dat bleken broedplaatsen voor taliban en andere extremistische stromingen.

Het IMF is een radertje in een smerig kapitalistisch spel waaraan met name de Amerikanen veel voordeel hebben. Of Dijsselbloem dat had willen veranderen valt te betwijfelen, maar al had hij gewild, de Amerikanen hebben als enigen een vetorecht bij het IMF, dus veranderen zal het nooit. Rest opheffen.

Demonstreren wordt vaak in de hoek geplaatst van verwende dwarsliggers, zeker als het demonstraties met een links karakter betreft. Maar in wezen spreekt de demonstrant vertrouwen uit in de machthebbers waartegen hij te hoop loopt. Hij hoopt immers dat zijn demonstratie effect zal hebben, dat de machthebber zo redelijk zal zijn naar zijn verhaal te luisteren en er wellicht ietsje naar zal handelen. Als je dat inziet dan is het behoorlijk dom van de machthebber om agressief en repressief te reageren.
Toen Ruud Lubbers de grootste demonstratie ooit in ons land ter zijde schoof met een “leuk dat jullie dit geluid lieten horen maar ik doe er lekker toch niets mee”, viel het vertrouwen in hem, maar ook in demonstreren weg. Het effende het pad naar rancuneus populisme, het streven naar een mooiere wereld was voor velen voorbij.

Waar je leest dat de verzorgingsstaat in de jaren 70 stagneerde en dat daarom het neoliberalisme opkwam, daar wordt de volgorde omgedraaid. Het neoliberalisme greep de macht en zette de bijl in de verzorgingsstaat. Dat het Kabinet Joop den Uyl de staatskas zou hebben geplunderd waardoor het Kabinet Van Agt zwaar moesten bezuinigen was nepnieuws avant la lettre en kwam uit de koker van ‘s lands eerste populist Wiegel. De staatsschulden stonden er onder Den Uyl namelijk goed bij, zij ontspoorden juist onder Van Agt. Lubbers maakte het “karwei” verder af waarna Paars ons zilverwerk ging verkwanselen.

Het demonstreren raakte geheel uit de gratie, mensen waren nauwelijks nog de straat op te krijgen. Waarom demonstreren als de macht toch niet luistert. En wat voor nut heeft stemmen nog als rond de helft van de kiezers niet eens meer komt opdagen. En de kiezers die wel hun stem uiten doen dat cynisch en bitter, zelfdestructief. In een land waar niet gedemonstreerd wordt is het vertrouwen verdwenen. En daarmee de democratische grondslag.

Zoals verwacht is Boris Johnson premier van het Verenigd Koninkrijk geworden, het rijk dat de wereld beheerste, dat zich nog steeds superieur acht. Vanaf de toetreding tot het afscheid dat maar niet komt was het een lastige klant in de EU. Altijd in de contramine, uitzonderingsregels afdwingen en nog blijven zeuren. Nu hebben ze een premier gekregen die perfect bij het beeld van de verwende natie past en die al net zo’n onberekenbare driftkop is als zijn Amerikaanse ambtgenoot. Hij slaat zijn vriendin in elkaar en zijn aanhang vindt dat geen probleem. Hij zegt a en vervolgens toch b, ook geen probleem.

In het Angelsaksische gebied zit aan de ene kant van de oceaan een mislukte miljardair, rijk geboren en met eigen handel alleen maar geld verloren, behalve bij het opkopen van sociale huurwoningen waarvan hij daarna illegaal de huur liet exploderen. Een man die pocht dat hij veel grote schrijvers heeft gelezen, maar daar onmiddellijk aan toevoegt dat hijzelf uiteraard de allergrootste schrijver is. Die vindt dat je vrouwen bij the pussy moeten grijpen. Die vindt dat alle immigranten die niet wit zijn en het niet met hem eens zijn naar hun “eigen land” moeten oprotten. Een man waar zijn hele hofhouding de handen vol aan heeft om te voorkomen dat hij om niets een oorlog ontketent, er sneuvelen daarom ministers en woordvoerders aan de lopende band: you’re fired!
Wie stemt op zo’n man? Bijna de helft van de kiezers in de VS deden dat. Het was voldoende dankzij het door de Republikeinen gecorrumpeerde kiesstelsel, want Hillary Clinton kreeg een paar miljoen stemmen meer.

IAan de andere kant van de oceaan zit nu net zo’n karikatuur. Ook met de gouden lepel geboren, een echte kakker van Eton, school voor de elite. Waarschijnlijk een tikje intelligenter, maar net zo’n egotripper. Alles is fun voor hem, maar dan voor hem alleen. Hij wil af van regeltjes, die omzeilde zijn voorganger May trouwens makkelijk, voor een besparing van een klein bedrag aan ponden mochten haar vastgoedvrinden flats afwerken met brandbare isolatiebekleding, daardoor vielen er 12 doden bij de brand in één van die Londense torenflats. En hij wil af van alles wat links is, Jeremy Corbyn voorop.

De conservatieven kregen de macht, Cameron werd premier. Na zijn politieke misrekening met het referendum over de EU mocht May haar droombaan vervullen, en dat werd dus niks. Nu heeft Boris zijn gedroomde baan bemachtigd, zoals altijd zijn zin gekregen. Rommelt hij nu samen met Donald de Angelsaksen en de wereld een nieuwe oorlog in, in Iran? En gaat Rutte er dan net als Balkenende in mee zonder mandaat van de VN? Of is Mark ietsje minder schoothondje van onze Angelsaksische buren.