In 2020 werd directeur-generaal van het ministerie van Onderwijs Alida Oppers inspecteur-generaal van het Onderwijs. In een interview met de Volkskrant geeft zij een beetje inzicht over het denken op het ministerie. Hoe zien de ambtenaren na 10 jaar Rutte de toekomst van onze wijze van scholing.

Oppers ziet dankzij corona kans om de structurele problemen aan te pakken, dat kon blijkbaar niet zonder. Zij erkent dat de leerprestaties slecht zijn, leerlingen komen voor 20% als analfabeet van school, dat is een hele prestatie voor 10 jaar scholing. En rekenen scoort al minstens zo slecht. Maar dan komt zij met een aparte conclusie. Eén op de 5 schoolbesturen heeft geen zicht op de kwaliteit van het eigen onderwijs en dat vindt zij zorgelijk, want scholen die daar wel zicht op hebben organiseerden het afstandsonderwijs (noodzakelijk vanwege corona) beter en sneller. En dan komt de aap uit de mouw, afstandsonderwijs wil het ministerie kwalitatief zo goed mogelijk maken, want het “online-onderwijs is wellicht blijvend”. De natte droom van financieel gestuurd denken, van VVD-denken dus, is leidend op het ministerie. Het excuus was er al, tekort aan leerkrachten, de oplossing ofwel bezuiniging is om met nog minder leerkrachten meer leerlingen te bedienen. En dat gaat uitstekend met online-onderwijs. Van persoonlijke begeleiding is dan uiteraard geen sprake meer. De kwaliteit zal daarom nog verder achteruit gaan. Maar daar maalt de VVD niet om, anders hadden zij natuurlijk het onderwijs ook nooit zo gesloopt.

De onderwijsbegroting zal fors omlaag kunnen. Het kwaliteitsverlies gaat niet op voor het eigen kroost, dat wordt toch al op een particuliere school gestopt. En met een aardig inkomen is dat belastingtechnisch ook nog eens best te doen. De tweedeling krijgt zo een nog structureler karakter. Het openbaar onderwijs zal zo goed als geen kansen meer bieden om van een dubbeltje een kwartje te worden. Oppers stelt niettemin dat zij het vraagstuk kansenongelijkheid met succes op de kaart heeft gezet. Zonder de toevoeging “vraagstuk” is dat helemaal correct.
Het CBS kwam naar buiten met cijfers die moesten aantonen dat de lonen wel degelijk flink zijn gestegen, maar vergat te melden dat een grote groep amper iets is opgeschoten de afgelopen 50 jaar. De beter betaalden zijn er echter zo exorbitant veel op vooruit gegaan dat het gemiddelde nòg fors is gestegen. Met ons onderwijs wil het ministerie dezelfde weg van scherpere tweedeling op. Schaf particulier onderwijs af en de VVD-aanhang zit dan zelf ook met het probleem van slechte scholing.

Beatrix zei het jaren geleden al, de leugen regeert. Nu is het hele land doordrongen van de waarheid van haar woorden. Rutte bevestigde het met de opmerking dat hij naar eer en geweten gelogen heeft. Het past bij onze gebrekkige democratie, gesymboliseerd in de opbouw van de vergaderzaal van de Tweede Kamer, een podium voor het Kabinet met daarvoor de lager gelegen vloer voor de Kamerleden. En jawel, er is nog een schellinkje voor het volk. De regering staat duidelijk niet in dienst en onder controle van de Kamer, maar daar letterlijk en figuurlijk boven verheven. Nederig als in een rechtbank mag een Kamerlid voor het spreekgestoelte zijn vragen aan de regering stellen.

Macht en tegenmacht zei Rutte 20 keer bezwerend alsof hij altijd al overtuigd was dat die machten niet zonder elkaar kunnen in een democratie. Maar de macht van Rutte en zijn Kabinetten deed niets anders dan de tegenmacht voorliegen, saboteren en zaken voor de tegenmacht verborgen houden. Klokkenluiders werden eruit gewerkt, bedrogen burgers dom gehouden, etnisch profileren was beleid en de ombudsman werd genegeerd evenals de rechterlijke macht. Geen klein bier. En dan, als de druppel teveel, werd er voor het Kamerlid Omtzigt dat zich niet liet muilkorven door de fractiediscipline van diens coalitiepartij een functie elders gezocht. Want de regering moet bij ons als in een dictatuur blind worden gevolgd door de Kamerleden van die regeringscoalitie.

Laat Tjeenk Willink op prime time op NPO1 zijn informatiegesprekken voeren met de fractievoorzitters, de Kabinetsformatie voor iedereen zichtbaar. En meteen duidelijk wie zich door wie laat piepelen. Dat is pas transparantie. De leugen zal dan minder makkelijk kunnen regeren.

Ongenaakbaar staat Mark Rutte aan de top van onze politieke apenrots. Even leek hij te wankelen, maar al snel appte hij wat rond en zat alweer lachend de tirades van de Kamerleden aan te horen. Hij had het geregeld. Pechtold ging snel achter hem staan, daarbij Kaag te kijk zettend, en er werd om een D66-VVD-coalitie te redden ook nog in allerijl een nieuwe Kamervoorzitter naar voren geschoven. Een PvdA-ster is nu niet geschikt, sinds het vertrek van Samsom en diens kliek zijn ze bij die partij ineens gewetensvol, Lodewijk Assher trad zelfs af vanwege zijn (niet eens de grootste) rol bij de toeslagenaffaire. Dat offer zit te vers in het geheugen bij de PvdA-ers en daar zullen ze met lede ogen aanzien hoe Rutte er wel mee weg lijkt te komen.

En toen bleek de platonische liefde van Pechtold bereid om Arib van haar troon te stoten. Bestuurlijke vernieuwing en transparantie was het verlangen van de Kamer, het werd al in de kiem gesmoord. Herman Tjeenk Willink kwam als ouwe trouwe bediende van het landsbelang om de scherven te lijmen. Herman kan alles, van de creatie van gedoogkabinet Rutte/Wilders tot het herrijzen van de sloper van onze rechtsstaat Rutte. Dat maakte hij meteen duidelijk, we moeten niet op de man spelen vond hij, en Rutte is echt niet de enige politicus die verantwoordelijk is voor de bestuurlijke ellende voegde hij eraan toe. Kortom, hetzelfde verhaal dat Alexander Pechtold al had gehouden. Natuurlijk is Rutte niet het enige probleem, de hele Haagse machtscultuur is verziekt, tenminste die van VVD en CDA, en daar is onze premier wel de belichaming en het symbool van. Voorlopig lijkt Rutte niet van de top van de Hollandse apenrots te krijgen.

In Brussel woedt intussen ook zo’n gevecht, maar dan tussen Charles Michel en Ursula von der Leyen. Wie is nu de baas van de EU? De voorzitter of de president? Michel speelde het spelletje ongehoord hoog tijdens het bezoek aan Erdogan. Het waren niet de Turken die slechts 2 zetels en een sofa hadden bedacht voor Erdogan en zijn Europese bezoek, dat had de entourage van Michel geregeld. Voor de buitenwacht was de conclusie snel genomen, nadat Michel zelf de Turken vals van de wanvertoning had beticht. Voor deze zeldzame keer viel Erdogan echter niets te verwijten. Rutte is een goede kandidaat om Michel te vervangen op de Europese apenrots.

Hoe zal het gaan nu Rutte ondanks de moties en de zet van Segers(CU) niet van plan lijkt de eer aan zichzelf te houden? Met wie zal hij dan zijn vierde Kabinet smeden? De hele vertoning van de afgelopen week kon wel eens eindigen in een terug naar af-scenario. In 2010 begon Rutte aan zijn eerste karwei, maar die strandde bij zijn bezuinigingsplannen op de zorg. Dat was voor zijn oude vriend en voormalig partijgenoot Geert Wilders een (electoraal) stapje te ver en dus blies Geert Rutte I op. De PvdA was vervolgens bereid om in Rutte II die klus te klaren. Maar Rutte I had op andere terreinen al wel in recordtijd veel schade aangericht.

Rutte I hief het ministerie van Ruimtelijke Ordening op. Daar plukt de huizenmarkt nu de vruchten van, woningnood en prijsopdrijving. En een uitstekende voedingsbodem voor (nog meer) vreemdelingenhaat, want de vluchteling wordt vals als schuldige van de krapte aangewezen. De prinsjes Bernard en de Van Haga’s kregen ruim baan en liepen lekker binnen. De boeren kregen ogenschijnlijk meer ruimte door het afschieten van het Natura 2000-plan door hobbyboer Henk Bleker(ex-CDA, nu FvD). De natuurgebieden zouden aan elkaar gekoppeld worden zodat dieren meer levensruimte zouden krijgen en drama’s als massale sterfte in de Oostvaarders plassen niet zo snel konden gebeuren. Staatsbosbeheer moest de eigen broek ophouden, bosbeheer werd dus boskap. Zo wist dat kabinet in korte tijd veel te slopen.

Rutte IV lijkt ver weg nu zoveel partijen Rutte niet meer pruimen. Maar de gladste politicus die wij ooit hebben gehad kan vrij moeiteloos zijn karwei afmaken met een herstart van Rutte I. Een Kabinet van zijn eenmanspartij VVD met de eenmanspartij van voormalig partijgenoot Wilders en daarbij de FvD van Baudet en ex-VVD-er Van Haga en JA21 met ex-CDA-er Eerdmans. Natuurlijk wil Hoekstra er met zijn CDA wel aan meedoen, Wopke startte zijn partijleiderschap van het CDA (Omtzigt slinks gepasseerd) met een speech die qua vreemdelingenhaat niet voor Wilders of Baudet onderdeed. Martin Bosma ziet het al gebeuren en weet dat een Kamervoorzitterschap onder zijn leiding dan zeer gewenst is. Rutte IV beschikt met VVD, PVV, CDA, FvD en JA21 77 zetels en zelfs 81 met de steun van SGP en BBB. Rutte kan met die sloopkogel nog heel wat schade aan onze democratische rechtsstaat aanrichten.

In zijn in 1966 verschenen bundel Nader tot U schreef Gerard van het Reve:
“Als de kardinaal een scheet heeft gelaten, zeggen ze: Sjonge jonge, wat ruikt het hier lekker, net of iemand lever met uien staat te bakken.”
Het geeft exact weer wat er vaak gebeurt met mensen aan de macht, laat staan als zij lang aan de macht zijn, want dan smaakt zelfs hun drol nog lekker.

Rutte is nu al 10 jaar aan de macht, langer dan het in sommige landen niet voor niets ingevoerde maximum van twee termijnen. In 10 jaar zijn er veel wisselingen geweest in de ambtelijke top, die nieuwe machtsfiguren op de ministeries zijn allemaal door Rutte geaccordeerd of zelfs aangedragen. In zijn partij is hetzelfde gebeurd, figuren die bedreigend waren voor de ambities van Rutte zijn verdwenen, eruit gewerkt of zelf opgestapt vanwege stagnatie van hun carrièreplanning. Edith Schippers dacht Rutte op te zullen volgen, maar die ging tegen haar verwachting in voor nog een termijn. Dit weekend zal zij druk aan het appen zijn geslagen om de lonkende herkansing voor te bereiden. Na 10 jaar heeft Rutte allemaal jaknikkers en hielenlikkers om zich heen, à la Van het Reves kardinaal. Daar komt geen kritische geest doorheen.

Rutte had als historicus toch moeten weten hoe het met macht gaat. Nog niet zo erg lang geleden eindigde Ruud Lubbers zijn recordlange premierschap op een vrij ontluisterende wijze. Over de grenzen blijven dit soort affaires niet onbekend bleek toen. Ook een gedroomde en verwachte mooie Europese post ging aan zijn neus voorbij.
Nederland heeft zich onder Rutte al niet erg populair gemaakt in de EU en daar zal de soap van afgelopen week geen verbetering in hebben gebracht. In Den Haag heeft hij veel mensen rondlopen die dankzij hem een mooie plek hebben of nog een mooie positie van hem verwachten. De Kamer zal moeten doorpakken, want ons verwende premiertje trekt zelf geen conclusies. Een beschaafde aftocht zoals Kaag die beoogde negeert hij. Seegers heeft daarom een extra zet gegeven. Nu Kaag en Hoekstra nog en de VVD kan zich opheffen. Althans, de Mark Rutte-VVD.

Via via fluisterde iemand Baudet in dat Rutte via via stiekem al op de hoogte was gesteld van de onthulling dat hij wèl volgens het verkennersverslag over Omtzigt had gesproken. Een paar uur extra tijd om te bedenken hoe hij opnieuw een leugen moest ontkennen. De leugen was net zo waar als de waarheid vond hij wel een leuke. De vraag wie Baudet had ingefluisterd werd niet gesteld en Rutte weigerde spijkerhard de naam van zijn bron te geven. Een nieuw hoofdstuk in de leugenencyclopedie van de VVD was geschreven. Er volgde nog wel een bijna geloofwaardig debat, maar “net op tijd” realiseerden voldoende lijsttrekkers zich dat elimineren van Rutte ook elimineren van de VVD betekent, benadrukt door Ruttes herhaalde stelling dat hij en de VVD één zijn. En zonder VVD is over links uitgesloten en dreigt een extreemrechts Kabinet met de christelijke kruisvaarderspartijen met even makkelijk Rutte in de rol van führer. Rutte had al dreigend gesproken toen hij zei dat hij hier in het “Forum voor de Democratie” sprak. Rutte is het verwende jochie dat vals speelt met kaarten maar toch mag mee blijven spelen omdat hij de kaarten bezit.

Alexander Pechtold gaf bij de Vooravond al aan waar deze soap zou eindigen. De Leidse Minerva-corpsbal die garant stond voor een partijcultuur van #metoo-gedoe waar Kaag nu de handen vol aan heeft, die wij kennen van zijn one issue, namelijk tegen Wilders, en daar flink mee wist te scoren, deze D66-er is door affaires buiten Den Haag beland. Het niet melden van een cadeautje, een appartement in Scheveningen, berokkende hem wat schade, een ontspoorde buitenechtelijke affaire beschadigde hem nog meer. Hij verliet zijn vrouw en de politiek en mocht zich over ons rijbewijzenbureau ontfermen. Bij VARABNN heeft hij een eigen programma gekregen en dus mocht hij ook bij Kramer en Ekiz aanschuiven. Te vuur en te zwaard verdedigde hij Rutte en schoffeerde en passant de hele Kamer alsof die net zulke liegende labbekakken zijn. Voor Kaag was het signaal duidelijk, Rutte moet blijven. Kennelijk had Alexander Rutte beloofd om hem, mocht het ooit nodig zijn, te helpen in ruil voor zijn baantje bij het CBR.

Sylvana Simons vroeg of Rutte geen eer kende. Rutte keek wazig en vroeg zich af wat zij bedoelde, iets van eer en geweten misschien? “Holland is een land waar winst meer telt dan eer” zei een Engelse diplomaat in de 17e eeuw, er is niets veranderd.

Meer (kleine) partijen zijn niet slecht voor de democratie. Draai het maar eens om, China met zijn ene partij, is dat beter? Of Amerika met zijn totaal verziekte democratie met twee partijen? Met meer partijen meer diversiteit, meer vertegenwoordiging van de verschillende geluiden in de maatschappij. Dat is toch beter voor de democratie?

Het tegenargument is de moeilijkheid die het een kabinetsformatie oplevert. Met minstens 4 of wellicht 6 partijen een Kabinet vormen. Maar dat is juist mooi, dan wordt er tenminste met meer belangen rekening gehouden dan dat ene belang dat al decennia de macht heeft, het belang van de neoliberale VVD en het door uitsterving ten onder gaande CDA. Het lot van de laatste wordt gedeeld door de te vaak met hen heulende PvdA.
Ook wordt gewezen op de problemen die een kleine partij heeft met het controleren van de macht. Hoe kan een partij met minder dan 10 zetels zoveel onderwerpen en beleidsplannen bijbenen. Die worden door de ambtenaren ook nog eens extra onleesbaar en tot ongekende hoeveelheid A4-tjes opgeblazen. Hoe kan één Kamerlid dat met 2 assistenten behappen? Nou, dat kunnen velen sowieso niet en er zijn er ook nogal wat die de moeite überhaupt niet nemen. Van bijvoorbeeld Baudet is bekend dat die amper in de Kamer langs komt. En Wilders laat zich uitsluitend horen als hij bij een onderwerp iets schandelijks kan roepen over iedereen met roots buiten Nederland behalve zichzelf en zijn kompaan Baudet.

Zelfs een partij met één zetel kan een flinke toegevoegde waarde hebben bewees de Partij voor de Dieren. Die focuste zich op dat ene issue en bereikte daar echt behoorlijk veel mee. Dat komt zo, voor andere onderwerpen stemden zij mee met voorstellen van partijen die zij in die andere onderwerpen vertrouwden, dan hoefden zij er geen tijd aan te besteden. En andere partijen verdeden hun tijd niet aan dierenrechten en klimaat als zij wisten dat de PvdD dat toch al goed deed en stemden met Thieme en later Ouwehand mee. Dierenrechten zijn nog nooit eerder zo goed op de kaart gezet, een kleine partij kan dus zeker van toegevoegde waarde zijn. Daarentegen is de grote VVD bijkans ook een one issue partij, door zijn leider niet voor niets vroemvroempartij genoemd. Voor andere onderwerpen dan de auto laat die partij zich alles influisteren door de lobbyisten van het bedrijfsleven.
De VVD heeft in feite veel te veel Kamerzetels voor het geringe eigen werk. Rutte heeft aan de dochters van Loek Hermans genoeg steun. De Kamer zet hij het liefst buitenspel, zie zijn eis over Omtzigt: “functie elders” . Hoe meer partijen, hoe moeilijker hij het daarmee zal krijgen.

Hij is de beste verkoper die de markt zich kan wensen, de ideale loopjongen van het (groot-)kapitaal. Hij wordt erom bewonderd bij de tevreden aandeelhouders en directies van ‘s lands grootste ondernemingen. Voor kritiek heeft Rutte altijd een pion klaar staan. Bij de coronacrisis is dat Hugo de Jonge. Rutte trapt bij persconferenties af, De Jonge mag het beleid verkondigen en de klappen van de kritiek incasseren. Nu Ollongren een inkijkje heeft gegeven in zijn door Omtzigt als Ruttedoctrine omschreven beleid schuift hij onmiddellijk Kaag naar voren om de klappen op te vangen. Maar deze affaire heeft hem wel van zijn stuk gebracht, de korzeligheid en woede kon hij zichtbaar amper beheersen en wij konden met eigen ogen zien dat hij zelfs voor de camera zijn korte lontje niet de baas was. “Nee, dat gaan we niet uitzoeken” reageerde hij afgemeten op de terechte vraag over wie dat “Omtzigt: functie elders” op de agenda had gezet. Dit keer werkt die bluf averechts.

Bij Buitenhof gaf Herman Wijffels(ex-Rabo) zijn visie op de affaire. Die viel Omtzigt bij met diens “Ruttedoctrine in onze bananenrepubliek”. Er moet een nieuw leiderschap komen, en wel van een vrouw vond Herman. Kaag blijkt meer vrinden te hebben dan Rutte had gedacht. De premier die verantwoordelijk is voor de toeslagenaffaire, er wel voor opstapte maar toch gewoon doorgaat, de premier die de Groningers alles heeft toegezegd en niets is nagekomen, de premier die verantwoordelijk is voor de complete afbraak van de jeugdzorg, een rampzalige woningmarkt, voor deze premier die alles onder de pet wil houden, wiens intussen overleden geliefde partijleider miljoenenfraude had gepleegd, deze premier denkt zijn hele beleid achter een etalage van valse schijn te kunnen verkopen. Alles in achterkamertjes, geen notulen, en wie niet meewerkt: functie elders. En dat ging over een Kamerlid dat hem en zijn Kabinet moet controleren. Orbán en Loekasjenko hebben er een kompaan bij. Maurice de Hond peilde al 23 zetels voor Omtzigt, 8 meer dan hij mèt het CDA kreeg. Dat moet het einde van de Ruttedoctrine betekenen. Rutte: functie elders.

Is het goed als wij weten wat de politieke kleur van een journalist is? De Volkskrant verwierf in de jaren 70 en 80 het imago links te zijn. Onder Broertjes werd duidelijk afstand genomen van die politieke kleur en Remarque bood onder het mom van neutraliteit alle ruimte aan notoire (extreem-)rechtse columnisten als Nausicaa Marbe(nu Telegraaf) en Derek Jan Eppink(FvD, nu JA21). Ook Martin Bosma(PVV) kreeg ruim baan zoals eerder al Frits Bolkestein(VVD). Rechts bleef echter consequent de krant links noemen. En dat legt bloot wat er in ons land is gebeurd. Rechts is extreemrechts geworden, het midden rechts en links het midden. Onder links valt nog net de SP en het nieuwe geluid van Bij1. Communisten zijn alleen nog in Oost-Groningen en in Lemmer te vinden en een paar bij de jongerenafdeling van de SP.

Links is de schuld van alles wat mis is in dit land is het frame dat ooit door Hans Wiegel is gezet. Terwijl het toch zonneklaar is dat links in dit land altijd een minderheid is geweest, rechts heeft hier eeuwig de meerderheid met minstens 55%. Toen Joop den Uyl met zijn PvdA een recordwinst boekte na zijn regeerperiode zetten Wiegel en Van Agt hem simpel buitenspel met hun meerderheid aan zetels. Nu jammeren extreemrechtse partijen met 8 zetels al dat er naar hun geluisterd moet worden, toen negeerden CDA en VVD de grootste partij. Hoezo links aan de macht. Kok mocht premier wezen om VVD-beleid te voeren. Bos en Samsom mochten Balkenende en Rutte door rechtse bezuinigingsrondes loodsen in ruil voor wat ministersposten.

Rob Wijnberg van de Correspondent liet voor de verkiezingen weten dat hij Volt ging stemmen. Is dat prettig om te weten? Het is niet gek om dat te weten. De politieke voorkeur is namelijk nooit geheel buiten te sluiten, het was vroeger ook vanzelfsprekend, je las een linkse of een rechtse krant of eentje uit het midden. Dan wist je vanuit welk oogpunt de journalist keek. Mooi dat die neutraal probeert te wezen, maar dat is uiteindelijk niemand. Dan is het goed te weten wat Sven Kockelmann stemt of Eva Jinek. Jinek bood volslagen ten onrechte excuses aan Thierry Baudet voor een roast van de huiscabaretier die niet meer deed dan Baudet een koekje van eigen deeg geven. En Kockelmann vond het nodig om de cabaretier ook af te vallen. Twee verklaringen zijn er mogelijk, of beiden zijn bang voor de gevolgen als zij als vijanden van de Hollandse führer worden gezien, of zij zijn fan van de boreale bruinhemd. Het lot van de cabaretier laat hen in elk geval koud. Die mag voortaan elke seconde over zijn schouder kijken.

Als alles wat geen Telegraaf heet links is, wees dan ook links. Daar is niets mis mee, maak duidelijk dat het rechts beleid is dat mensen in Oost-Groningen en in de achterstandswijken in armoede houdt, dat woningnood als verdienmodel ziet, dat de zorg afbreekt gelijk ons onderwijs omdat het slechts kostenposten zijn, en dat werkloosheid in stand houdt om de lonen te drukken.

Ewald Engelen wees in de Groene Amsterdammer op de grote rol die McKinsey op het Kabinetsbeleid heeft. Het zijn niet alleen de zichzelf tot hoogst uitverkorenen op aarde beschouwende McKinseyanen die van het Amerikaanse adviesbureau naar onze regeringen overstappen, zoals Eric Wiebes, Wopke Hoekstra, Pieter Winsemius en Karien van Gennip, het zijn ook de vele rapporten die McKinsey in opdracht van onze regeringen schrijft.

Hoe pakt Rutte onze vitale infrastructuur aan? McKinsey krijgt de opdracht om daar een plan van aanpak voor te maken en dat wordt het beleid. Een investeringsplan voor Noord-Nederland, McKinsey mag het bedenken. Het ene na het andere rapport wordt aan de Amsterdamse Zuidas geschreven en door het Kabinet tot beleid gepromoveerd. Maar dankzij Wiebes en Hoekstra hebben wij een beeld van die voetstoots aangenomen deskundigheid van de McKinseyanen gekregen. Hoezo is Wiebes een superieur man zoals ze bij McKinsey over zichzelf denken? In Groningen weten ze wel beter. En Hoekstra dacht zonder enige voorbereiding elk debat te kunnen winnen, dat was slikken, zelfs de trouwe CDA-kiezers haakten af of stemden Omtzigt. En wat te denken van de ideeën over onderwijs bijvoorbeeld. Heel ons land klaagt over het virtuele corona-onderwijs, wil dat de scholen weer open gaan.
Maar zo denken ze bij McKinsey niet. Hoekstra refereerde tijdens de verkiezingscampagne aan een gesprek dat hij met Wiebes had. Zij vonden beiden dat de politiek veel te traag gaat en er teveel overleg plaatsvindt. De heren zagen dat het in coronatijd wel snel kon, met name hun onderwijsplan. Wat volgens het ministerie van Onderwijs 10 jaar zou duren kon nu in een paar weken zagen zij: virtueel onderwijs.
Met Rutte blijft McKinsey via bewindslieden of plannen aan de macht. Dan weten wij nu ook dat virtueel de toekomst is voor ons onderwijs. Wopke Hoekstra wil zulke plannen alleen nog wat sneller voor elkaar krijgen.

Links is gemarginaliseerd, tenminste, wat in ons land voor links doorgaat. Want hoe links kun je zijn als je keer op keer neoliberaal afbraakbeleid hebt mogelijk gemaakt, zelfs zo dom bent geweest om dat beleid met eigen ministers uit te voeren. Had je linkse punten (welke is de vraag trouwens) door je eigen ministers laten uitvoeren en de rechtse offers (veel) leuk door rechts natuurlijk. Zo blies de PvdA zichzelf na de afstraffing van Kok nog twee keer op. De puinhoop van Paars heeft nu structureel 9 zetels over.

Klaver won snel een record aantal zetels en verloor ze even hard. Dat hij graag wil samenwerken is mooi, maar samenwerken met Rutte was niet zo slim, vooral onder de jongere kiezers was zijn meewerken aan de sloop van de studiefinanciering een asociale blunder, en het hielp ook niet dat in zijn partij Isabel Diks à la Theo Hiddema en Dion Graus een vals huisadres opgaf om financieel gewin.

De SP riep de verdenking van nepotisme zelf over zich af door de ijzersterke Karabulut af te serveren en Lilian Marijnissen tot partijleider te benoemen. De partij had zich bij een deel van haar achterban al minder populair gemaakt omdat zij zich opzichtig aan het “vreemdelingendebat” onttrok, bang om kiezers aan de PVV te verliezen. Maar die gaan toch wel voor het echie en de anderen wensen niet bij een PVV-light te zitten. Het bestuur royeerde ook nog leden van de jongerenafdeling vanwege te links gedachtegoed, daar kon zelfs de strijd voor de slachtoffers in de toeslagenaffaire van Renske Leyten niet tegenop.

De 55% kiezers die altijd rechts kiest is dit keer nog meer extreemrechts gegaan. De winst was voor het midden, voor Kaag. Zij was de enige die zich soeverein staande hield in de debatten. De misplaatste bejegening van archaïsche macho’s als Wouter de Winther (die haar bij Jinek hooghartig onderbrak en daarmee ook Jinek te kijk zette) vielen daardoor sterk op in negatieve zin. Ook Wilders zette zij keurig terecht, diens zetelverlies kan op haar conto geschreven worden.

Maar één hoopgevend feit diende zich op de valreep nog aan voor links. Even leek het niet te lukken, maar Rotterdam hielp Bij1 aan een zetel en dus mogen wij een echt linkse partij in de Kamer verwelkomen. Een partij die alle linkse basisprincipes hoog in het vaandel heeft staan. Het campagneaffiche droeg naam noch foto van de partijleider, geen strijd om het poppetje maar om de inhoud, gesymboliseerd door de veelkleurigheid. De partij staat voor alle burgers wat betreft kleur, afkomst en gender en is economisch voor eerlijke verdeling. Met één zetel de 28 extreemrechtse zetels bestrijden en zoals lijsttrekker Sylvana Simons zelf zei: “links herinneren hoe links eruit ziet”.